Nowy numer Ruchu Pedagogicznego

Zaproszenie do składania artykułów do numeru tematycznego „Ruchu Pedagogicznego“ – Wolność i edukacja

Temat numeru: „Wolność i edukacja”

Redaktor tematyczny numeru: dr Artur Aleksiejuk

Język publikacji: angielski i polski

Termin nadsyłania artykułów: 30.09.23 r.

Cel numeru

Problematyka wolności jest jednym z najbardziej interesujących zagadnień w pedagogice. Wolność stanowi nie tylko jeden z ważniejszych celów edukacji, lecz także jej podstawowy środek: nie sposób inaczej nauczyć się samodzielności myślenia, jak właśnie samodzielnie myśląc, ani podejmowania właściwych decyzji, jak właśnie je podejmując. Przyjmując założenie, że wolność może być definiowana jako zdolność podmiotu do rozumienia i samodzielnego interpretowania wartości oraz posługiwania się nimi w życiu jako wyznacznikami postępowania, zagadnienie wolności jawi się jako jedno z najważniejszych w edukacji.

Wychowanie człowieka zawsze zależało od rozumienia istoty wolności i sposobu jej urzeczywistniania. Z drugiej strony sposób stawiania i rozwiązywania zarówno złożonej kwestii wychowania, jak i wolności był i jest nadal warunkowany przyjmowaną koncepcją człowieka. Dzieje się tak dlatego, ponieważ wychowanie i wolność to przestrzenie, w których człowiek kształtuje swe ludzkie oblicze. Odkrywanie prawdy o ludzkiej osobie, sposobie jej bytowania i spełniania się, stanowi konieczny warunek wolności jako konstytutywnego elementu wychowania „człowieka w człowieku”. Realizacja tego zadania będzie możliwe, jeśli człowiek zostanie pozbawiony będzie miał szansy doświadczenia samego siebie jako istoty autonomicznej. Wychowanie jako wpływ z zewnętrz na wolność i wolną wolę można pojąć nie jako przyczynowe oddziaływanie po prostu, lecz jako takie oddziaływanie, które polega na budzeniu zawartego w każdej osobie ludzkiej prawdziwego obrazu siebie. Nie jest to zatem jedynie pokazywanie wzorca, którego nigdy przedtem się nie widziało, ani infuzja tego wzorca, przymuszanie do czegoś, co obce.

Identyfikacja statusu kategorii wolności w praktyce i teorii pedagogicznej napotyka dzisiaj na wiele trudności. Dzieje się tak przede wszystkim ze względu na specyfikę zachodzących obecnie zmian społeczno-kulturowych. Przez długi czas pedagogika, wytyczając granice wolności w wychowaniu, sytuowała tę kategorię w opozycji władzy woli dorosłego nad dzieckiem lub władzy woli dziecka nad dorosłym. Według Sergiusza Hessena, aby umiejętnie wychowywać do wolności należy rozstrzygnąć antynomie pomiędzy swobodą a przymusem w wychowaniu, ponieważ te cechy nie są biegunowo różne. W świetle teorii Hessena dyscyplina nie jest przeciwieństwem wolności, lecz jej warunkiem i nie są one środkami, lecz celami wychowania, a wolność i bezkarność są to kategorie zupełnie różne. Można także interpretować imperatyw wolnościowy w wychowaniu jako postulat stwarzania człowiekowi warunków do osiągania poziomu twórczego względem otaczającego go świata, stosownie do subiektywnie postrzeganych i odkrywanych możliwości.

Zasadniczym celem numeru jest szeroko pojęta refleksja na temat obecności problematyki wolności w pedagogice, zarówno w ujęciu historycznym, jak i w odniesieniu do współczesnych teorii i praktyk edukacyjnych. Redakcji numeru najbardziej zależy na pracach, które będą wskazywały na koegzystencję kategorii wolności z takimi pojęciami jak osobowość, wartości, twórczość i wykształcenie. Bez nich nigdy podmiot nie będzie wolny, bo one gwarantują świadomość dążeń człowieka do osiągniecia przez niego pełni rozwoju osobowego. Serdecznie zapraszamy do nadsyłania artykułów.

Wskazówki dla autorów i autorek

Przygotowując artykuły, prosimy się kierować „Wskazówkami dla autorów i autorek” i „Standardami edytorskimi dla autorów i autorek”

Ewentualne pytania dotyczące kwestii merytorycznych prosimy kierować na adres: a.aleksiejuk@chat.edu.pl, zaś pytania w sprawach redakcyjnych do sekretarz redakcji: redakcja@rp.edu.pl

dr Artur Aleksiejuk
(ORCID: 0000-0002-1441-5931)
redaktor numeru